Çocuklar ve Yalan: Aynadaki Yansımamız

Çocukların yalan söylemesi, pek çok ebeveynin karşılaştığı ve genelde endişe duyduğu bir durumdur. Ancak bu davranışı anlamaya çalışırken, çocukların dünyasını ve onların öğrenme süreçlerini daha yakından incelememiz gerekiyor. Çünkü çocuklar, aslında birer ayna gibidir. Biz yetişkinlerin davranışlarını, sözlerini ve tutumlarını yansıtırlar.

Bir çocuğun yalan söylemeyi öğrenmesi, genellikle çevresindeki yetişkinleri gözlemlemesiyle başlar. Elbette hiçbir anne-baba çocuğuna “yalan söyle” diye doğrudan bir öğüt vermez. Ancak farkında olmadan sergilediğimiz bazı küçük davranışlar, çocuklar için büyük anlamlar taşıyabilir. Örneğin, bir telefon görüşmesinde “Şu an evde değilim” diyerek aslında orada olduğumuz halde gerçeği çarpıttığımızda, çocuk bu durumu gözlemler. Belki o an için anlamlandıramaz, ama zamanla bu tür davranışları model alır.

Çocuklar, söylenenlerden çok yapılanlara odaklanır. Onlara dürüstlüğün öneminden bahsederken, eğer kendi hayatlarımızda bu ilkeyi çiğniyorsak, verdiğimiz mesajın etkisi azalır. Çocuklar bizim sözlerimizden çok davranışlarımızdan öğrenirler. Bu yüzden dürüstlük konusunda örnek olmak, onlara kitaplardan ya da hikayelerden verebileceğimiz derslerden çok daha etkili olacaktır.

Peki, çocuklar neden yalan söyler? Çoğu zaman bunun altında korku, cezadan kaçınma ya da kendini koruma güdüsü yatar. Ancak bazen de sadece hayal dünyalarının genişliği ya da dikkat çekme isteğiyle yalan söylediklerini görürüz. Bu noktada önemli olan, çocuğun neden böyle bir davranış sergilediğini anlamaya çalışmaktır. Onu yargılamak ya da cezalandırmak yerine, duygularını anlamaya çalışarak yaklaşmak daha sağlıklı bir yöntemdir.

Unutmayalım ki çocuklar, bizim rehberliğimize ihtiyaç duyan küçük bireylerdir. Onların dürüstlük gibi değerleri içselleştirebilmesi için önce bizim bu değerleri yaşamamız gerekir. Eğer biz yetişkinler olarak daha şeffaf ve dürüst bir tutum sergilersek, çocuklarımız da bu değerleri benimsemekte zorlanmayacaktır.

Sonuç olarak, çocukların yalan söylemesi sadece onların bir “problemi” değil, aynı zamanda bizim bir yansımamızdır. Onlara doğruyu göstermek istiyorsak, önce kendi davranışlarımızı gözden geçirmeliyiz. Çünkü dürüstlük, öğütlerle değil; örneklerle öğretilir.